در این مدت بازار نقد درسایت گرم شده. اما نقدهایی که در سایت انجام می شود اغلب به نوع خاصی نقد محدود شده که به آن "نقد ساختاری" می گویند؛ شاید تنها استثنا تاپیک "نقد خانه های هاگزمید" باشد. بنابراین تصمیم گرفتم که معمول ترین انواع نقد را معرفی کنم.

1- نقد ساختاری(Formalistic):
در این نوع نقد به بررسی صناعات ادبی، زیبایی جملات و کلمات، به جا بکار بردن کلمات ادبی یا محاوره ای و ... می پردازد. همچنین در مورد اینکه تا چه حد یک متن توانسته به معنای مورد نظر نویسنده نزدیک شود بحث میکند.

2- نقد سنتی یا نقد تاریخی (Traditionalــ Historical/Biographical) :
در این نوع نقد به بررسی اتفاقات زندگی نویسنده یا شاعر می پردازد و بین آثار ادبی و وقایع اجتماعی یا خانوادگی خالق اثر ارتباط برقرار میکند. در واقع در این نوع نقد سعی بر این است که انگیزه خلق یک اثر هنری را در وقایع اجتماعی و خانوادگی هنرمند بیابد.

3- نقد روانشناختی (Psychological) :
در این نوع نقد به تاثیرات ناخودآگاه و کنش و واکنش متقابل کارکترهای داستان می پردازد. بر خلاف نقد تاریخی، در این نوع نقد نویسنده یا خالق اثر هیچ نقشی در نقد ندارد، داستان مثل یک واقعیت بیرونی است و شخصیت های داستان هم انسانهای واقعی. منتقد نیز یک روانشناس است که باید برای مثال دلیل گناهکاری مجرم را در عقده های کودکی او بیاید.
این نقد را پیچیده ترین نوع نقد میدانند. از آن تنها برای نقد آثار بلند ادبی ــ بویژه رمان ــ استفاده می شود چون که در این آثار، شخصیت های داستان به خوبی معرفی میشوند، پس میتوان به ابعاد پنهان وجودی این شخصیت ها راحت تر راه پیدا کرد.

4- نقد بر پایه عناصر ثابت ادبی (Archetypal):
این نقد، متعالی ترین نوع نقد است و از آن برای نقد آثار بزرگ ادبی استفاده می شود که محدود به یک کشور نباشند. یک archetype عنصری ثابت ادبی است که در اعصار مختلف در ادبیات ملل دیده شده است. به زبان ساده یعنی عناصری در ادبیات هست که مستقل از زمان و مکان وجود دارند. برای مثال پیر خردمند رهبر را در ادبیات ایران، هند ، چین، یونان، روم، اروپای قبل از مسیحیت و بعد از مسیحیت می توان یافت. (علی بابا، مرلین، گاندالف، دامبولدور، بیوولف و ...) وجود این عناصر باعث تعالی یک اثر می شود. چون که یک archetype برای همه انسانها قابل فهم است.
بنابراین در این نوع نقد آثار بزرگ و بین المللی ادبی را در نسبت با این عناصر ثابت و قابل فهم برای همه انسانها می سنجند.

نقد ایده آل بستگی به نوع اثر ادبی و سطح آن دارد. اما برای اغلب آثار بزرگ ادبی مجموعه ای از این نقدها استفاده می شود. برای مثال برای نقد کتاب "ارباب حلقه ها" میتوان به بررسی زیبایی ظاهری، نوع حرف زدن هر یک از موجودات، شعر ها و آوازها پرداخت. می توان تاثیرات جنگهای جهانی و وقایع پس از آن بر تالکین مورد نقد قرار داد. می توان به بررسی روحیات آراگورن، گیملی و دیگران پرداخت و در نهایت می توان به بررسی archetype گاندالف یا آراگورن پرداخت.

--------------------------------------------------------------------------
منبع: کتاب Critical Approaches to Literature - انتشارات Harper and Row Publishers