هری پاتر نخستین مرجع فارسی زبان هواداران هری پاتر

هری پاتر نسخه موبایل

مقاله‌ها :: نقد ادبی، تجزيه و تحليل

هری پاتر و محفل ققنوس، يك تراژدی ارسطويی


معرفي ژانر داستانی "تراژدي ارسطويي" و دلايل تطابق محفل ققنوس با اين سبك ادبي
ارسطو تراژدی
اغلب ما ارسطو را به عنوان یك فیلسوف یونانی می‌شناسیم اما ارسطو عقاید بسیاری در مورد ادبیات و باید و نبایدهای ادبی دارد كه این اعتقادات كم اهمیت‌تر از نظرات فلسفی او نیست. یكی از مشهورترین نظرات ادبی ارسطو در مورد تراژدی است. ارسطو تراژدی را متعالی‌ترین نوع نوشته می‌داند. به عقیده او، تراژدی داستانی است كه در آن قهرمان داستان اشتباه یا خطایی انجام می‌دهد كه معمولا ناخواسته یا بر اثر كم‌‌توجهی اتفاق می‌افتد و این اشتباه نتایج فاجعه‌آمیزی برای او یا اطرافیانش به بار می‌آورد و به مرگ او یا عزیزانش منجر می‌شود. این نوع خاص تراژدی را «تراژدی ارسطویی» می‌نامند. در این نوع تراژدی هیچ كس واقعا مقصر نیست و شرایط ناخواسته، وقایع ناگوار و پایان‌های غم انگیز را رقم می‌زند.

در طول قرون متمادی ادبیات داستانی اشكال مختلفی یافته و تراژدی‌ سبك‌های متعددی پیدا كرده است اما نظر ارسطو در مورد متعالی بودن تراژدی به جای خود باقی است؛ در هر عصری آثار بزرگ ادبیات داستانی با سبك تراژدی (نه لزوما تراژدی‌های ارسطویی) به وفور یافت می‌شود. برای مثال در ادبیات پارسی می‌توان به پایان شاهنامه و مرگ غم‌انگیز رستم بدلیل خیانت برادرش به وی اشاره كرد. مرگ فرودو در انتهای داستان ارباب حلقه‌ها، مرگ شخصیت‌های اصلی در شاهكارهای شكسپیر، مرگ آشیل در افسانه ایلیاد (پی‌نوشت 1) و نابودی شهر تروی در افسانه اینیاد و ... همه نمونه‌هایی از آثار تراژیك هستند. این موضوع در سینما نیز صحت دارد؛ در میان 10 فیلم پرفروش تاریخ سینما نام 5 فیلم با ژانر تراژیك قرار می‌گیرند: تایتانیك (رتبه 1)، ET (رتبه 4)، جنگ ستارگان ـ شبح تهدید (رتبه 5)، جنگ ستارگان ـ انتقام سیث (رتبه 8)، مصائب مسیح (رتبه 10). به نظر می‌رسد به دلیل رنجی و غمی كه با وجود تك تك انسانها سرشته شده، این ژانر تاثیر گذارترین و پرمخاطب‌ترین سبك ادبی باشد.

برای همه ما وقایع كتاب محفل ققنوس، تلخ بودند حمله دیمنترها، دادگاه هری، اقدامات وزارتخانه، مدیریت آمبریج و رفتن دامبولدور و ... اما حادثه آخر كتاب از همه تلخ‌تر بود: مرگ سیریوس بلك، شخصیتی رنج كشیده و دوست داشتنی كه خودش را به خاطر هری فدا كرد. یا شاید به خاطر اشتباهات و بی‌توجهی هری؟ یا حتی اشتباهات دامبولدور؟!!!

هری پاتر شخصیت اصلی داستان هست و اغلب فصول داستان از دید او نوشته شده‌ است و در اینكه تاثیرگذارترین شخصیت داستان آلبوس دامبولدور هست هم جای هیچ شكی نیست. هری می‌دانست كه باید ذهنش را در برابر نفوذ ولدمورت ببندد، بارها به او گفته شد كه اینكار حیاتی است. اگر او این رویاها را نمی‌دید هیچ گاه به وزارتخانه نمی‌رفت و سایر وقایع هم اتفاق نمی‌افتاد. اما مجموعه‌ای از عوامل ناخواسته به هری اجازه این كار را نداد:

• نجات آرتور ویزلی وی را متقاعد كرده بود كه واقعیات را می‌بیند و حتی شك كرده بود كه خودش آرتور را نیش زده است. یعنی هری كوچكترین شكی نداشت كه رویاهایش صادقه هستند و باور نمی‌كرد كه ولدمورت بتواند از این قضیه تصویری غیرواقع بسازد و به ذهنش وارد كند.

• هری از اسنیپ متنفر است و تدریس آكلومنسی بیشتر از اینكه به هری كمك كند او را به مقاومت منفی بازمی‌داشت. تحلیل آلبوس دامبولدور ـ در مورد دلیل تلاش ولدمورت برای ورود به ذهن هری ـ اشتباه بود و اگر این اشتباه را نمی‌كرد و خود، به هری آكلومنسی یاد می‌داد، شاید سیر وقایع به شكل دیگری رقم می‌‌خورد.

• اطلاعاتی كه آلبوس دامبولدور درباره پیشگویی داشت، در اختیار او قرار نداد و به همین خاطر هری حتی نمی‌توانست حدس بزند كه ممكن است این قضیه دامی برای بدست آوردن پیشگویی باشد.

• روحیات انفجاری دوران نوجوانی (خودمحوری، تصمیمات تند و عدم بی‌اعتنایی به نظرات اطرافیان) و نیز صحبت نكردن دامبولدور با وی، باعث شد كه هری تنها نظر خودش را قبول داشته باشد و آن هم تحت تاثیر رویاهایی كه می‌دید.

• از همه اینها مهمتر اینكه هری آینه سیریوس را به كلی فراموش كرده بود. اگر او از آینه استفاده كرده بود شاید می‌فهمید كه سیریوس در خانه است، می‌فهمید كه كل این رویا یك توطئه بوده. اصلا اگر از آینه استفاده كرده بود، این همه برنامه‌چینی برای ورود به دفتر آمبریج لازم نبود. در صفحات آخر این كتاب، رولینگ به عمد بر وجود آینه تاكید می‌كند و این اشتباه هری را به یاد ما می‌آورد:

«... هری یك بسته كه با بی‌دقتی پیچیده شده بود را در گوشه چمدانش دید. او نمی‌دانست كه این بسته‌ آنجا چه می‌كند، خم شد و بسته را از زیر كفشهایش بیرون كشید. به سرعت فهمید كه آن بسته چیست. سیریوس در ورودی خانه شماره 12 گریمالد آن را به او داده بود. " هر وقت با من كاری داشتی از این استفاده كن." هری بر روی تخت افتاد و ... » (من هنوز به یاد دارم وقتی این صحنه را خواندم چه آهی كشیدم و می‌دانم كه بسیاری بعد از خواندن این صفحه وضعشان بهتر از من نبود.)

به هر تقدیر، همانطور كه می‌بینید مجموعه‌ای از عوامل ناخواسته و اشتباهات غیرعمدی هری و دامبولدور منجر به مرگ سیریوس شد. این همان تراژدی ارسطویی است: نیتهای خیری كه منجر به اشتباهی می‌شود كه مرگ عزیزی را به دنبال دارد. بسیاری از نویسندگان بزرگ از تراژدی‌های ارسطویی برای تعالی بخشیدن به نوشته‌هایشان استفاده كرده‌اند؛ قطعا جی كی رولینگ نیز از این امر غافل نبوده و قالبی بسیار مناسب برای بیان وقایع جلد پنجم هری پاتر به كار برده است و همین موضوع باعث شده كه این جلد از مجموعه هری پاتر اینقدر تلخ و دردناك باشد.
-----------------------------------------------------------------------------------------
پی‌نوشتها:
1- Iliad، قدیمی‌ترین اثر مكتوب تاریخ بشریت است. نویسنده آن "هومر" یونانی است كه در آن قسمتی از سال آخر جنگ "تروا" را به شعر بیان كرده است.
2- AINIAD، اثر اساطیری روم باستان كه نویسنده آن مشخص نیست. داستان آن در واقع ادامه ایلیاد است و در مورد نحوه نجات گروهی از مردم تراوا هست كه روم را پایه‌گذاری می‌كتتد.
قبلی « هری پاتر و مار آتشین2 فصل19 هری پاتر و ناپدید شدن جای زخم - فصل دهم » بعدی
API: RSS | RDF | ATOM
جادوگران®
بی‌شک دیدگاه هر کس نشانه‌ی تفکر اوست، ما در برابر نظر دیگران مسئول نیستیم
فرستنده شاخه
anti voldmort
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۲۸ ۱۶:۲۸  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۲۸ ۱۶:۲۸
عضویت از: ۱۳۸۵/۵/۳۱
از: تالار عمومي گريفيندور
پیام: 16
 هری پاتر و محفل ققنوس، يك تراژدی ارسطويی
عالي بود
333444
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۲۶ ۲۱:۳۱  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۲۶ ۲۱:۳۱
عضویت از: ۱۳۸۵/۹/۲۴
از: دریای محبت
پیام: 134
 وای ی ی ی ی ی ی ی ی
خیلی قشنگ بود.من تا حالا فکر می کردم هر کی تو سایت عضوه ؛ علوم انسانی خونده.بچهای ریاضی انقدر بی کار نیستن.تجربی ها هم پر مشغله تر از این حرفان.هنریا همه جا هستند.فقط انسانی می مونه دیگه.تازشم اونایی هم که هیچ کدوم از این رشته ها نیستن یا کمتر از 15 سالشونه یا مردود یا تجدید شدن.از این سه حالت خارج نیست.به بیل میاد ترک تحصیل کرده باشه!
samatnt
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۲۴ ۱۴:۰۹  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۲۴ ۱۴:۰۹
عضویت از: ۱۳۸۴/۴/۱
از: از جهندم سياه همسادتونم نمي شناسي؟؟؟؟؟؟
پیام: 998
 عنوان
كامل بود مرسي
پروف
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۲۲ ۸:۲۷  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۲۲ ۸:۲۷
عضویت از: ۱۳۸۴/۷/۲۳
از: اینوره!
پیام: 475
 Re: خوب بود
دستت دردنكن بيل خيلي زحمت كشيدي
ها اي...راستي تو اهيانا(!) رشته ي علوم انساني نيستي
ویکتور12کرام
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۲۱ ۲۳:۴۰  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۲۱ ۲۳:۴۰
عضویت از: ۱۳۸۵/۸/۲۳
از: مدرسه دورمشترانگ (بلغارستان)
پیام: 509
 خوبه
خسته نباشی واقعاً خوب بود
voltan_az
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۲۱ ۲۲:۰۰  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۲۱ ۲۲:۰۰
عضویت از: ۱۳۸۵/۸/۲۷
از: 127.0.0.1
پیام: 82
 عالی
واقعا عالی بود
یکی از بهترین مقاله های بود که این چند وقت توی سایت دیدم
یه نکته ی جالبی هم که داشت این بود که رئال ( واقعی ) بودن کتاب رو به خوبی نشون میداد ( منظورم منطبق بودن حوادث کتاب با دنیای واقعیه ) چون تقریبا تمام این اتفاقات ( مرگ سیریوس . اسنیپ آمبریج و ...) واقعا همه جا اتفاق می افته و تقریبا هر کسی به یه شکلی یک یا چند تا از این ها رو تجربه کرده . و اون مثالی رو هم که از چند تا کتاب و فیلم زدین بیشتر نشون میده که تقریبا توی همه ی دنیا و توی همه ی زمان ها این طرض فکر بوده و یه جوری این اتفاق برای بیشتر ادم ها افتاده

همینه که باعث میشه کتاب هری پاتر جذاب بشه و مواقعی به نظر برسه

چون توی بیشتر کناب های تخیلی مواردی مثل جادو و هروکراکس و ... هست . درسته که این ها جذابه ولی به تنهایی نمیتونه این همه مخاطب رو جذب کنه
در حالی که اون حوادث و اتفاق ها شاید چند هزار ساله داره مخاطب ش رو نگه میداره
فاطمه خانوم
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۱۱ ۲۱:۳۸  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۱۱ ۲۱:۳۸
عضویت از: ۱۳۸۵/۷/۲۵
از: ناکجا اباد
پیام: 173
 ؟؟؟؟
عالی بود مرسی!!!!!!!!
خیلی زحمت کشیدی!!!خسته نباشی!!!!
2007
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۶ ۲۳:۲۳  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۶ ۲۳:۲۳
عضویت از: ۱۳۸۵/۷/۱۰
از: كنار بر بچ مرگ خوار
پیام: 789
 Re: تشکر
خيلي جالب بود و همچنين خيلي تاسف بار واقعا وقتي كتاب تموم شد از هري خيلي دلخور شدم از اون بيشتر از رولينگ
khodom
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۵ ۲۱:۳۵  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۵ ۲۱:۳۵
عضویت از: ۱۳۸۴/۶/۲۵
از: The Burrow
پیام: 597
 Re: بد نبود ولی...
با تشكر از همه دوستاني كه نظر دادن.

نقل قول:
پانسي پاركينسون نوشته:
این هم در ذهن من نوعی چنین ایجاد سوال میکند که هری پاتر بر مبنای تراژدی ارسطویی؟؟؟؟؟؟؟؟؟و انطباق و تناسب این مسایل را اگر طبق نگاه رولینگ برای ایجاد آمادگی اتفاق بزرگ تر بدانیم شاید پسندیده تر باشد...

همون طوري كه گفتي ممكنه اينها تنها يك زمينه چيني باشن اما هيچ ايرادي نداره كه جلدهاي مختلف كتابهايي مثل هري پاتر جدا بررسي بشن.

نقل قول:
ويكتور كرام نوشته:
فقط متأ سفانه یه چندتا مشکل داره که اونو اگه خواستی بعداً به پیام خصوصیت میفرستم البته اگه خواستی
و دیگه اینکه رو هم رفته عالیه

خوشحال مي‌شم كه نظراتت رو ببينم. اينجا هم مي‌نوشتي ايرادي نداشت.

نقل قول:
ارگ كثيف نوشته:
من هم باهات موافقم ولي متاسفانه نه در مورد اينكه گفتي كه در اين داستان ها كسي به واقع مقصر نيست پس اين ولدمرت چي كاره است؟

منظور از اين جمله اين بود كه كساني كه به ظاهر اشتباه كردن واقعا مقصر نيستن، در اينجا هري و دامبولدور.
harry_blood
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۵ ۸:۳۱  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۵ ۸:۳۱
عضویت از: ۱۳۸۴/۵/۲۲
از: قصر خانواده مالفوی
پیام: 807
 بد نبود ولی...
خوب بود من قانع شدم
role
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۵ ۸:۱۵  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۵ ۸:۱۵
عضویت از: ۱۳۸۴/۱۱/۲۴
از:
پیام: 486
 تراژدي
من هم باهات موافقم ولي متاسفانه نه در مورد اينكه گفتي كه در اين داستان ها كسي به واقع مقصر نيست پس اين ولدمرت چي كاره است؟

اما در مورد اون اينه دو طرفه كه گفتي من هم وقتي به اون قسمت رسيدم نزديك بود پاشم هري رو كتك بزنم.اخه ادم انقدر بي فكر كه وسيله اي به اين مهمي رو فراموش كنه؟؟؟
ویکتور12کرام
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۴ ۲۳:۲۰  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۴ ۲۳:۲۰
عضویت از: ۱۳۸۵/۸/۲۳
از: مدرسه دورمشترانگ (بلغارستان)
پیام: 509
 خوبه
فقط متأ سفانه یه چندتا مشکل داره که اونو اگه خواستی بعداً به پیام خصوصیت میفرستم البته اگه خواستی
و دیگه اینکه رو هم رفته عالیه
325281
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۴ ۱۹:۲۲  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۴ ۱۹:۲۲
عضویت از: ۱۳۸۵/۳/۲۶
از: اتاق آبی
پیام: 189
 هری پاتر و محفل ققنوس،یک تراژدی ارسطویی
البته این احتمال هم وجود دارد که رولینگ مبنای این کتاب را بر پایه ی تراژدی ارسطویی قرار داده باشد.ولیکن بیل عزیز شما به این نکته توجه نکردید که محفل ققنوس پایان هری پاتر نیست و جزیی است از کل و البته یک جز اثر گذار.اما همه ی مواردی که به آن اشاره کردید آثار تمام شده بود و با توجه به دور نمای حوادث واتفاقاتی که در مجموعه آثار رخ داد می توانیم آنها را چنین بنامیم.و نکته ی دیگر که اشاره به آن خالی از لطف نیست اینکه در رده بندی این آثار (البته به نظر من )هری پاتر از ما بقی غیر واقعی تر(به سبب تاکید فراوان نویسنده به حقیقی بودن دنیای جادویی)و کودکانه تر(به جهت نوع مخاطبانی که رولینگ برای خود برگزیدو البته باز هم به عقیده ی من وبه عنوان مثال برای دیدگاهم عدم تاثیر گذاری صحنه های عاشقانه ای که رولینگ قلم زده است در قیاس با سایر آثار بزرگ) می باشد که این هم در ذهن من نوعی چنین ایجاد سوال میکند که هری پاتر بر مبنای تراژدی ارسطویی؟؟؟؟؟؟؟؟؟و انطباق و تناسب این مسایل را اگر طبق نگاه رولینگ برای ایجاد آمادگی اتفاق بزرگ تر بدانیم شاید پسندیده تر باشد...
princesoft
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۴ ۱۸:۵۳  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۴ ۱۸:۵۳
عضویت از: ۱۳۸۵/۱/۷
از: یه جای خوب توی هاگوارت
پیام: 95
 خیلی خوبه !
واقعاً جالب بود ! حتماً روش کار شده بود ! نظر خیلی خیل جالبی بود !
keira
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۴ ۱۳:۲۱  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۴ ۱۳:۲۱
عضویت از: ۱۳۸۵/۶/۵
از: تالار هافلپاف
پیام: 457
 کاملاً موافقم
تمام مواردی که ذکر کردی باعث شد من يه آه ديگه هم بکشم
خيلی ممنون،عالی بود
pendar mohajeri
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۴ ۱۲:۴۷  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۴ ۱۲:۴۷
عضویت از: ۱۳۸۵/۶/۱۴
از: دارقوز آباد !
پیام: 916
 خوب بود
خيلي خوب بود . واقعا لذت بردم .
negin.sdh
فرستاده‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۳ ۱۷:۱۰  به روز‌شده در تاریخ: ۱۳۸۵/۹/۳ ۱۷:۱۰
گریفیندور
عضویت از: ۱۳۸۵/۳/۲۵
از: عمارت پوگین
پیام: 467
 تشکر
مرسی از زحمتی که کشیدی....چون من که فکر می کنم برای این مقاله خیلی تلاش کردی و در موردش خیلی فکر کردی تا به این نتیجه رسیدی
نتیجه ی بسیار جالبی بود. در ضمن من هم مثل تو وقتی اون قسمت از داستان رو خوندم که هری تازه متوجه ی اون آینه شد خیلی ناراحت شدم چون در طول داستان همیشه منتظر این بودم که از اون آینه استفاده کنه

هرگونه نسخه برداری از محتوای این سایت تنها با ذکر نام «جادوگران» مجاز است. ۱۴۰۰-۱۳۸۲
جادوگران اولین وبسایت فارسی زبان هواداران داستان های شگفت انگیز هری پاتر است. به عنوان نخستین خاستگاه ایرانی ایفای نقش مبتنی بر نمایشنامه نویسی با محوریت یک اثر داستانی در فضای مجازی، پرورش و به ارمغان آوردن آمیزه ای از هنر و ادبیات برجسته ترین دستاورد ما می باشد.