مقاله : جادوي جهاني هري پاتر

سه شنبه 28 مرداد 1382 - همشهري
عکسهای مرتبط

هري پاتر چهارم، دني رادكليف را در «جام آتش» مي‌اندازد. 03/08/1382
يك مدرسه‌ مسيحي ،كتاب‌هاي “هري پاتر” را به دليل داستان‌هاي جادويي آن آتش زد. 12/04/1382

بزرگترين تاثير مثبت داستان هاي هري پاتر اين است كه عشق به مدرسه آموزش و مطالعه را در بچه ها زنده مي كند، به طوري كه هر بچه اي پس از مطالعه هري پاتر مدرسه را دوست مي دارد همچنين به اهميت آموزش پي مي برد «هري پاتر و فرمان ققنوس» عنوان پنجمين جلد از مجموعه داستان هاي هري پاتر است كه اين روزها در تمام دنيا با بالاترين تيراژ ممكن عرضه مي شود در ايران نيز چاپ و نشر جلد پنجم هري پاتر همانند چهار داستان قبلي همين مجموعه با استقبال روبه رو شده است هري پاتر يكي از قوي ترين داستان هاي فانتزي است كه امروز علاوه بر كتاب، به شكل فيلم نيز در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است تلويزيون ايران نيز در يك حركت غيرمترقبه اين فيلم ها را براي علاقه مندان به آثار تخيلي پخش كرده كه با استقبال بي نظيري نيز همراه بوده است در اين گزارش به چند و چون موفقيت اين آثار جهاني مي پردازيم كه در ادامه مي خوانيد.
آخرين كتاب هري پاتر تاكنون سريع تر از هر كتاب ديگري در جهان به فروش رفته و ركورد فروش كتاب از طريق اينترنت را نيز شكسته است . چهارمين كتاب از سري داستان هاي هري پاتر كه سال پيش به بازار آمد، باز هم در زمان خود سريع تر از هر كتاب ديگري در تاريخ به فروش رفته است .
هم اكنون در هر ثانيه ۶۶ نسخه از كتاب پنجم مجموعه داستان هاي هري پاتر به فروش مي رود كه اين ، ركورد فروش كتاب را در تاريخ نشر جهان شكسته است . داستان هاي هري پاتر از شش سال پيش كه نخستين بخش آن در قالب كتابي با عنوان «هري پاتر و سنگ جادو» به بازار آمد، با استقبال ناگهاني و گسترده عمومي روبه رو شد. جالب اينكه هري پاتر حتي در كشورهاي غير انگليسي زبان هم محبوبيت دارد. در پايتخت هاي فرانسه ، بلژيك و روماني فروش آخرين كتاب هري پاتر همزمان با كشورهاي انگليسي زبان از نيمه هاي شب آغاز شد. داستان هاي هري پاتر چنان جذاب است كه بعضي سياستمداران غربي را واداشته كه بلافاصله پس از انتشار اين كتاب ها آنها را تهيه و مطالعه كنند. در زلاند نو، «هلن كلارك » نخست وزير اين كشور قصد دارد ركورد تازه اي در خواندن سريع كتاب هري پاتر بر جاي بگذارد.
بنا به گزارش شبكه خبري «بي بي سي » تاكنون از سري كتاب هاي هري پاتر حدود ۲۰۰ ميليون نسخه در پنجاه و پنج زبان در سراسر جهان به چاپ رسيده است . جالب اينكه در ايران نيز هري پاتر نامي آشنا شده است و ترجمه هاي چهار كتابي كه از داستان هاي هري پاتر در ايران منتشر شده اند در شمار پرفروش ترين هاي بازار كتاب است . چاپ كتاب هاي هري پاتر در ايران با استقبال بي نظيري روبه رو شده و تاكنون بيش از يازده بار تجديد چاپ شده ، اين در حالي است كه در بازار كم رونق كتاب در ايران ، حتي دست يافتن به چاپ دوم و سوم موفقيت عمده اي براي هر كتاب به شمار مي رود و مهمتر اينكه كمتر كتابي تعداد شمارگان هر چاپش به چهل تا چهل و پنج هزار نسخه مي رسد، نهايت شمارگان چاپ از دو تا سه هزار نسخه تجاوز نمي كند. اينك اين سؤال مطرح مي شود كه به راستي چه عواملي باعث موفقيت غيرقابل تصور اين كتاب ها شده است ، چرا عاشقان كوچك و بزرگ اين قهرمان افسانه اي وجادوگر در كمال بي تابي هر بار كه داستان جديدي از آن به بازار مي آيد،اوراق اين كتاب را همچون برگه هاي زر خريدارند هدف ما در اين نوشتار تبليغ كتب هري پاتر نيست ، بلكه بيشتر توجه به نظرات مختلف در خصوص اين اثر و تحليلي بي طرفانه از علل استقبال بي نظير آن است. قبل از بررسي علل جذابيت داستان هاي هري پاتر بهتر است نگاهي گذرا به موضوعات داستاني اين كتاب ها داشته باشيم : داستان هاي هري پاتر از كتاب «هري پاتر و سنگ جادو» آغاز مي شود كه اين پسر بچه يتيم نزد خويشاوندان بداخلاقش زندگي مي كند و پناهگاه هميشگي اش تنها گنجه زير پلكان خانه است . او در اوج نااميدي ناگهان نامه اي اسرار آميز دريافت مي كند كه وي را به سوي تحصيل در مدرسه جادوگري مي خواند، از همين جاست كه زندگي او دگرگون مي شود، او مي فهمد پدر و مادرش كه همواره تصور مي كرد در حادثه هولناك رانندگي جان باخته اند در واقع قربانيان جادوگري بدطينت به نام «لردولدمورت » بوده اند. اين لرد بدجنس در پايان داستان از هري پاتر كه مظهر صداقت ، راستگويي و بي گناهي است مفتضحانه شكست مي خورد و از دست يازيدن به سنگي كه مايه بقا و دوام قدرت اوست باز مي ماند. در كتاب دوم خانم رولينگ كه «هري پاتر و تالار اسرار» نام دارد، قهرمان كوچك داستان به راز ورود به تالار اسرارآميز پي مي برد و در آنجا با دست يافتن به دفترچه خاطرات يكي از شاگردان پيشين مدرسه جادوگري درمي يابد كه اين دفترچه در واقع متعلق به «لرد ولدمورت » است . اين بار پرنده اي افسانه اي به نام ققنوس او را از خطرات حتمي نجات مي بخشد و هري پاتر با از ميان بردن دفترچه خاطرات لرد شيطان صفت بار ديگر او را شكست مي دهد. در كتاب سوم كه «هري پاتر و زنداني آزكابان » نام دارد هري پاتر در مي يابد كه مادرش چگونه با فدا كردن جانش براي او طلسمي محافظ ايجاد كرد كه «لرد ولدمورت » مظهر بدي و شرارت نمي تواند آن را بشكند.چهارمين داستان از سري داستان هاي هري پاتر «هري پاتر و جام آتش » نام دارد، اين داستان حكايت رهايي قربانيان لرد بدجنس است ، از جمله كساني كه از بند او آزاد مي شوند پدر و مادر قهرمان داستان هستند كه با تمام وجود به كمك فرزندشان مي آيند تا دشمن ديرينه را شكست دهند و بالاخره آخرين اثر خانم رولينگ كه استقبال بي نظيري از آن شده حكايت قهرمان داستان اوست كه براي ره يافتن به محفل ققنوس كه حلقه اي از جادوگران است ، دست به تكاپو و تلاش مي زند. تاكنون درباره آثار خانم رولينگ اظهار نظرهاي مختلفي شده است . برخي معتقدند داستان هاي هري پاتر بچه ها را تخيل گرا بار آورده و آنها را از واقعيت هاي زندگي دور مي كند. چرا كه بچه ها ممكن است آنقدر آگاهي نداشته باشند كه مرز ميان واقعيت و تخيل را درك كنند و از اين رو اين كتاب براي آنها مضر است ، اين گروه از منتقدان پا را از اين فراتر نهاده و خانم رولينگ را به داشتن عقايد نئونازي محكوم مي كنند و چنين استدلال مي كنند كه در مدرسه جادوگري طبقات خاصي وجود دارد و بچه ها بنا به خاستگاه خانوادگي و نژادي شان تقسيم بندي شده اند، بنابراين چنين نمادها و سمبل هايي را در داستان هري پاتر نشاني از افكار نژادپرستانه و نئونازي خانم رولينگ دانسته اند خانم رولينگ چنين برداشتي را از كتاب هايش قبول نداشته و معتقد است هيچ كتابي مانند هري پاتر نيست كه به كودكان سراسر جهان عشق به همنوع و مهارت واقعي و رمزگونه به انسان را بياموزد. خانم رولينگ با استناد به نظرات كودكان و نوجواناني كه آثار او را خوانده اند، معتقد است خواندن اين كتاب ها آنها را تخيل گرا نمي كند و براي مثال بچه ها مي دانند كه با خواندن وردي درها باز نمي شوند و اگر چنين چيزي در كتاب هست يا در فيلم آن وجود دارد، فقط به ما مي گويد كه هري پاتر و كارهاي او واقعي نيستند، اين كتاب ها يا فيلم هاي آنها به ما امكان مي دهند كه لحظاتي از دنياي واقعي جدا شده و از آن لذت ببريم . اين داستان ها در صدد تغيير عقايد و اعتقادات كودكان نيستند بلكه از ديدگاه بچه ها، تنها يك داستان افسانه اي اند. نوجوان چهارده ساله اي درباره داستان هاي هري پاتر به خانم رولينگ مي نويسد: داستان هري پاتر داستان بچه هايي است كه پدر و مادر خود را از دست داده اند، اين موضوع هر چند كه دردناك است اما زماني كه همين بچه ها به مدرسه جادوگري مي روند و كارهاي خارق العاده ياد مي گيرند دنياي شادتري مي يابند. تجربه شخصي من اين است كه بعد از خواندن كتاب هاي هري پاتر و ديدن فيلم هاي آن هم من و هم خواهرم كمتر پدر و مادر خود را آزار مي دهيم و مايه عصبانيت آنها مي شويم هر دوي ما بچه هاي آرام تري شده ايم . لذت بردن از دنياي پر رمز و راز هري پاتر باعث شده كه ما كمتر مايه دلخوري و ناراحتي پدر و مادرمان شويم . برخي از خوانندگان هري پاتر، خانم رولينگ را به انتشار افكار شيطاني و ضد خدايي محكوم مي كنند و معتقدند نويسنده اين كتاب به مسيحيت اعتقادي ندارد و مطالب كتاب با فرامين انجيل سازگاري نداشته و حاوي افكار و عقايد پليد نويسنده است ، آنها همچنين معتقدند خانم رولينگ با آثارش قدم به قدم مردم را از مسيحيت دور مي كند. يك مسيحي معتقد به خانم رولينگ مي نويسد خدا در كجاي داستان شما وجود دارد؟ من پس از خواندن كتاب فهميدم اين كتاب با عقايد مسيحيت منافات دارد و نبايد چنين كتاب هايي را خواند. من شش بار كتاب هري پاتر را خواندم اما افكار شيطاني كتاب نتوانست مرا بفريبد. در مقابل چنين ديدگاهي برخي از خوانندگان هري پاتر معتقدند اين كتاب نه تنها منكر ارزش هاي معنوي يا مذهب نيست ، بلكه برعكس نوعي تبليغ براي حفظ ارزش هاي معنوي و مذهب مسيحيت است . يك كشيش برجسته مسيحي در اين رابطه معتقد است : اگر شما يك مسيحي مومن باشيد بدون ترديد اين كتاب براي شما جالب خواهد بود و اين كتاب هرگز نمي گويد كه مذاهب يا ارزش هاي معنوي دروغ است بلكه به ما خاطر نشان مي كند كه بعضي از مذاهب و افكار اعصار گذشته اشتباه و خرافي است . اين كتاب به ما ارزش هاي معنوي را مي آموزد و به ما كمك مي كند در دنيايي كه به سرعت در حال تغيير و دگرگوني است چگونه اين ارزش ها را حفظ كنيم به عقيده وي داستان هري پاتر مي گويد: خيلي مهم نيست كه چه مذهبي داري ، مهم اين است كه اعتقاد به خدا داشته باشي ، در دنياي امروزي گاهي آنقدر سرگشته مي شويم كه حقيقتاً خدا را فراموش مي كنيم . هري پاتر به ما مي آموزد كه تنها انجيل راه سعادت نيست ، بلكه خدا هميشه و در همه حال با ماست در هر جايي كه انسان حضور دارد و هر زماني كه كار خوبي انجام مي دهيم بايد بدانيم خداوند همانجا است . اگر هدف ما بالا بردن ايمان مسيحي در كودكان است كه به آنها ياد دهيم به خدا ايمان داشته باشند، نياز به كتاب هايي داريم كه در اين هدف ياريمان دهد. هري پاتر تنها يك كتاب سرگرم كننده و جالب است اين كتاب قصد دگرگوني افكار كودكان را ندارد و براي آنان خطرناك نيست بلكه برعكس راه درست زندگي را تحت لواي يك داستان مي آموزد. خانم رولينگ در مقالات خود چنين ديدگاهي را مهر تاييد مي زند و مدعي مي شود كه در كتاب هايش جهات مختلف جهان بيني و حتي ديد مذهبي را در جاي جاي كتابش به بچه ها مي آموزد. وي مي گويد: هدف من اين نيست كه بچه ها حتماً تبديل به آدم هاي كامل و بي عيبي شوند اما من سعي كردم خوب بودن ، سرگرمي و بازي ،كار و تلاش ، مطالعه و شناخت را به آنها آموزش دهم . نوشته هاي من تنها يك نوشته شخصي نيست بلكه هدفي است براي بالا بردن اعتقاد معنوي نوجوانان . من مي خواهم در بالا بردن اعتقادات و عمل به ارزش هاي متعالي به مردم كمك كنم . تصاوير ارائه شده در هري پاتر زندگي واقعي مردمان در ۲۰۰۰ سال پيش نيست . هري پاتر حمله به هيچ گروه و هيچ مذهب و هيچ فرد خاصي نيست . فقط يك يادآوري است ، اينكه چگونه مي توانيم خوب باشيم و مردمان را آنگونه كه مي خواهيم خوب باشند، تربيت كنيم بعضي از خوانندگان و منتقدين، كتاب هاي هري پاتر را، ترسناك ، هول انگيز و دلهره آور خوانده اند و مفاهيم آن را به كتاب هاي قرون وسطايي ديگري كه سخت وحشت آور و ترسناك است ، نزديك دانسته اند. در حاليكه برخي ديگر هيچ چيز اين كتاب را ترسناك ندانسته و معتقدند هيچ جاي داستان هري پاتر براي بچه ها خوف انگيز و خطرناك نيست . برخي از خوانندگان معتقدند بزرگترين تاثير مثبت داستان هاي هري پاتر اين است كه عشق به مدرسه ، آموزش و مطالعه را در بچه ها زنده مي كند، به طوري كه هر بچه اي پس از مطالعه هري پاتر مدرسه را دوست مي دارد همچنين به اهميت آموزش پي مي برد. براي مثال بچه ها در مي يابند كه حتي براي جادوگري نيز بايد آموزش ديد، تحقيق و مطالعه كرد و علم ياد گرفت . اين داستان به روشني فرق خوبي ها و بدي ها را به كودكان مي آموزد. نكته جالب توجه در داستان هاي هري پاتر جدي گرفتن مطالعه است شخصيت ها و قهرمانان اين داستان ها مطالعه را راه حل بسياري از موانع و مشكلات خود مي دانند. بسياري از انديشمندان و فرهيختگان جهان از چنين ويژگي سخت خرسندند چرا كه در عصري كه بازي هاي كامپيوتري و رسانه هاي الكترونيكي جورواجور دنيا را تسخير كردند، بار ديگر كتاب توانسته اين همه خردسال و بزرگسال رابا كششي بي نظير جذب خود كند. اين نكته بسيار جاي تامل دارد، به ويژه براي جامعه ايراني كه چندان با كتاب و مطالعه انس و الفتي ندارد مي تواند افق هاي تازه اي براي اهميت به كتاب خواني و مطالعه بگشايد. نكته ديگري كه در داستان هاي هري پاتر توجه خوانندگان را به خود معطوف داشته ، قانون پذيري بچه هاست . به طور كلي بچه ها كمتر قانون پذير و نظم پذيرند، اما داستان هاي هري پاتر به بچه ها جديت ، نظم و انضباط و احترام به قوانين را مي آموزد، مدرسه «هاگوارتس » در اين داستان مظهر قانونمندي است وبچه ها ياد مي گيرند كه در اين مدرسه بايد در چارچوب قوانين حركت كنند. از نكات برجسته ديگري كه خوانندگان هري پاتر به آن اشاره داشته اند اين است كه داستان هاي هري پاتر قدرت تخيل و خلاقيت را در بچه ها افزايش مي دهد بسياري از متخصصان يادگيري امروزه معتقدند برنامه هاي تلويزيوني و برخي از بازي هاي يكنواخت كامپيوتري موجب از بين رفتن خلاقيت و نوآوري در كودكان مي شود. در داستان هري پاتر حتي اعمال خارق العاده و جادويي مي تواند بر قدرت تخيل كودكان تاثيرگذار باشد. به عقيده خانم رولينگ : جادو جزئي از زندگي واقعي است حداقل همه ما در خواب ها و روياهامان شمايي مبهم از جادو را ديده ايم ، همه ما گاهي دوست داريم قدرت جادويي داشته باشيم ، هري پاتري با كارهاي خود آرزوها و روياهاي كودكي و بزرگسالي ما را برآورده مي كند. اينك پس از ارائه نظرات مختلف درباره داستان هاي هري پاتر نگاهي به مهم ترين عوامل توفيق اين آثار داريم :
۱ ـ برخي از منتقدان ادبي مهم ترين دلايل ايجاد علاقه به داستان هاي هري پاتر را استفاده گسترده نويسنده از قهرمانان تاريخي ،اساطير و افسانه ها دانسته اند. تجربه نشان داده است كه استفاده از اسطوره ها و تاريخ همواره موجب موفقيت آثار ادبي در طي زمان هاي مختلف شده است . محققين علل شهرت فوق العاده و معروفيت آثار نويسندگان بزرگي مانند: شكسپير و شيلر را استفاده از تاريخ در داستان ها و نمايشنامه هاي آنان دانسته اند. اسطوره و تاريخ چنان با آثار شكسپير آميخته است كه در واقع بدون شناخت و آشنايي با تاريخ ، نمي توان از آثار او بهره لازم را برد. خانم رولينگ نه تنها از تاريخ و شخصيت هاي افسانه اي و اساطير باستاني در جاي جاي داستان هري پاتر استفاده كرده بلكه موفق شده كه ميان شخصيت هاي تاريخي و باستاني با دنياي نو پيوند و ارتباط برقرار كند و چنين ارتباطي كاملاً شخصيت هاي تاريخي و اسطوره اي را براي نسل امروز قابل لمس و جذاب كرده است
۲ ـ محققين ادبي در تجزيه و تحليل داستان هاي هري پاتر معتقدندنويسنده اثر در داستان هايش از افسانه ها و اعتقادات شرقي الهام گرفته است براي نمونه استفاده از دو نماد خير و شر، خوبي و بدي در داستان هري پاتر و جنگ و تضادي كه دائماً بين آن دو برقرار است ، الهام گرفته از آيين كهن زرتشتي است . جنگي كه ميان «هري پاتر» به عنوان نماد خوبي در برابر «لردولدمورت » به عنوان نماد شر و بدي وجود دارد، بي شباهت به درگيري اهريمن و اهورامزدا در آيين زرتشتي نيست . در دين زرتشتي عالم از دو اصل ناشي شده است ، روشنايي و تاريكي . اين دو اصل همواره با يكديگر در منازعه و تضادند گاهي پيروزي با روشنايي وگاه با تاريكي است . هر كدام از اين دو اصل داراي مظاهري هستند، مظهر روشنايي و خير اهورامزدا و سالار لشگر بدي ها و شر اهريمن است . كار اهريمن و ديوها اين است كه نگذارند خوبي پيشرفت كند تاريكي ، بدي ، دروغ ، طغيان و تكبر آفريده اهريمن است و اگر اهريمن نتواند از خوبي جلوگيري كند، لااقل سعي مي كند از نتايج آن بكاهد. اهورامزدا يا هورمزد زندگي را آفريد و اهريمن مرگ را، سلطنت او سلطنت تاريكي است . البته لازم به ذكر است كه در بسياري از مذاهب مسيحيت تضاد بين خير و شر و نور و ظلمت وجود دارد، اما ريشه چنين اعتقادي در آيين زرتشتي بسيار سابقه دارتر از ساير مذاهب است .
۳ ـ برخي از كارشناسان ادبيات علت استقبال بي نظير از هري پاتر را دور بودن دنياي غرب از معنويت و غرق شدن در دنياي مادي مي دانند و به همين خاطر هر چيزي كه رنگ و بوي غيرمادي و متافيزيكي داشته باشد حتي اگر از مقولاتي مبتني بر سحر و جادو و خرافه باشد، باز هم روح انسان غربي را به سوي خود مي كشد و آنچنان كه نويسنده هري پاتر (چنانكه پيشتر به آن اشاره شد)، يكي از اهداف چنين داستان هايي را بالا بردن اعتقادات معنوي نوجوانان ذكر مي كند.
۴ ـ يكي از نكات مهمي كه در خصوص توجه جهاني به اين داستان انگليسي وجود دارد، جنبه سياسي است . بدين معني كه بسياري از كارشناسان ادبي داستان هري پاتر را از نظر ارزش ادبي و ساختاري ، داستان فوق العاده اي نمي دانند. اگر اين داستان با استقبال جهاني مواجه شده است ، تنها به خاطر سياست خاص انگليسي هاست ، استعمار انگليس تا پايان قرن نوزدهم به عنوان بزرگ ترين كشور استعماري جهان محسوب مي شود. در قرن بيستم و پس از جنگ جهاني دوم هر چند كه اين جايگاه سنتي از آن ايالات متحده گرديد، اما انگليس پيوسته درصدد اين بوده است كه در كنار ايالات متحده از خوان گسترده مستعمرات سابق به شيوه اي ديگر بهره مند گردد. كودتاي آمريكايي ـ انگليسي ۲۸ مرداد در ايران نمونه عيني اتخاذ چنين سياستي توسط انگليسي هاست .
در شرايط كنوني نيز سياست انگليسي ها اين است كه در كنار آمريكايي ها بتوانند در معادلات سياسي جهان نقش موثري ايفا نمايند، همراهي آنان در جنگ آمريكا عليه عراق كاملاً مويد اين امر است . از سوي ديگر انگليس نه تنها از نظر سياسي با پيروي از خط مشي هاي آمريكا به دنبال اهداف سلطه طلبانه خويش است ، بلكه از نظر فرهنگي نيز خواهان سلطه برافكار عمومي جهان است . گسترش چشمگير داستان هاي هري پاتر در سطح جهاني بدون ترديد ناشي از تبليغات عظيم بنگاه هاي خبري و صدها سايت اينترنتي است كه به صورت شبانه روزي بر روي اين اثر تبليغ مي كنند. تنها بنگاه خبررساني بي بي سي چندين صفحه گزارش از كتاب هاي هري پاتر و استقبالي كه در سراسر جهان از اين اثر شده ، ارائه كرده است .
در نهايت اگر با ديدگاهي منصفانه به اين موضوع بنگريم ، هر چند كه آثار خانم رولينگ از جهاتي كه قبلاً به آن اشاره شد، داراي ويژگي هاي مهمي است و نمي توان نكات مثبت آن را ناديده انگاشت، اما واقعيت اين است كه فرهنگ و ادبيات شرقي و به ويژه ايراني مملو از داستان ها و افسانه هايي است كه بسيار جذاب تر و خواندني تر از چنين آثاري است و اگر چنانچه با ديدگاه ها و روش هاي امروزي به آنها پرداخته شود، مي تواند از جايگاه بلندي در دنياي كنوني برخوردار شود.
گذشته از اين بسياري از داستان هاي غربي كه در حال حاضر از شهرت جهاني برخوردار شده اند خود الهام گرفته از آثار ادبي شرقي و ايراني هستند. همچنان كه آثار نويسنده معروف آمريكاي جنوبي «پائلوكوئيلو» به گواهي اديبان ايراني سخت متاثر از اثر مثنوي معنوي مولانا جلال الدين بلخي است . ما با نگاهي در فرهنگ و ادبيات خودي در مي يابيم كه نه تنها آثار اديباني چون فردوسي و مولانا مشحون از افسانه ها، اساطير و حكايات جذاب است ، بلكه در فرهنگ عاميانه ما نيز پيوسته سخن از داستان ها و افسانه هايي است كه پردازش به آنها روح هر خردسال و بزرگسالي را مسحور به خود مي كند. بنابراين به نظر مي رسد توجه بيشتر به ادبيات و فرهنگ خودي در دنياي امروزي كه داستان هاي كم عمقي مانند هري پاتر ما را در محاصره فكري و ادبي خويش قرار داده است ، بسيار ضروري به نظر مي رسد.


منبع : سه شنبه 28 مرداد 1382 - روزنامه همشهري