در 21 جولای 2007 (30 تیر 1386) نویسنده بریتانیایی جی.کی.رولینگ تاریخ ادبیات را با انتشار کتاب هری پاتر و یادگاران مرگ و فروشی بیش از 11 میلیون نسخه در سراسر جهان تنها بعد از 24 ساعت، دگرگون ساخت. انتشار فانتزی آخر رولینگ از مجموعه هری پاتر مبدل به برجسته ترین رویداد در مجموعه کتابهای کودکان شد که در کل بیش از 400 میلیون نسخه در 70 زبان دنیا فروش داشته است، که بر اساس آن یک مجموعه فیلم محبوب ساخته شد، پارک ساخته شد، همه جور اشیای داستانش ساخته شد و حداقل برای مدتی خالق خود را میلیاردر کرد.

حالا دقیقا پنج سال پس از آن آخرین کلمات جادویی که چاپ شدند، شهرت و محبوبیت این مجموعه فانتزی چگونه است؟ از دانش آموزان، معلمان و طرفداران روزمره خواستیم تا این موضوع را بسنجند که حالا طلسم وابستگی به هری پاتر برداشته شده است، داستان های هری جوان و دوستانش در میان خوانندگان پیر و جوان چگونه سیر می کند؟ در کمال تعجب، بیشتر آنها معتقد بودند که مجموعه جادویی رولینگ می تواند تا این حد بردباری و مقاومت به خرج دهد که پس از یک دوره 5 – 10 یا 20 ساله دیگر، مبدل به یک اثر کلاسیک در ادبیات کودکان شود.

در ادامه متن بخوانید...

بر اساس ظاهر آمار و ارقام فروش های اخیر در این مجموعه، به نظر می آید قطار سریع السیر هاگوارتز برخی از بخارهای پر ذوق و شوقش را از دست داده، اما این موضوع به هیچ عنوان به معنای متوقف شدن قطار نیست. بر اساس آمار و ارقام هفته نامه «پابلیشرز ویکلی» سه گانه علمی-تخیلی و بزرگسال «بازی گرسنگان» اثر سوزان کالینز سال گذشته با فروش 9.2 میلیون نسخه بر ادبیات کودکان حکمرانی کرد. در طول همین سال گذشته کتابهای پاتر در مقایسه با همین کتاب فروش چندانی نداشت اما همچنان با رقم قابل توجه 2.5 میلیون نسخه به لطف هم زمانی با اکران آخرین فیلم مجموعه هری پاتر، فروش قابل توجهی برای جای گذاشت.

در همین حال، در میان خوانندگان تا حدودی بزرگ تر، مجموعه «گرگ و میش» اثر استفانی مه یر ، با فروش 8.5 میلیون نسخه در سال 2010 و 1.6 میلیون نسخه در سال 2011 از محبوبیت مجموعه هری پاتری که پایان یافته بود، کم کرد.

حالا سوال این است که: آیا خوانندگان جوان می توانند هری را به زودی فراموش کنند و وارد یک تجربه کتابخوانی بزرگ دیگری شوند؟ برای بچه ها، خصوصا در شاخه سنی 9 تا 12 سال، هری یک مطلبوت ترین شخصیت ها در ادبیات به شمار می رود. در حالیکه کتابهایی همانند «بازی گرسنگان» و «گرگ و میش» به مخاطبان بزرگ تر اختصاص دارند و هیچ مجموعه کتابی در رده سنی جوان تر، تاکنون برای اولین بار رقیب هری پاتر نبوده است.

سوزان کوران، مدیر توسعه مجموعه در کتابخانه مرجع تورنتو، بر این اعتقاد است که کالینز و مه یر نخواهند توانست به محبوبیت طولانی مدت مثل رولینگ دست پیدا کنند. او اعتقاد دارد: "«گرگ و میش» و «بازی گرسنگان» به خوانندگان جوان بزرگسال تعلق دارند که مایل هستند فرهنگ خودشان در حال حاضر در لابلای صفحات کتاب پیش روی آنها وجود داشته باشد و داستان چیزی باشد که از نسل خودشان سرچشمه بگیرد. این ویژگی ممکن است به عدم ارتباط با محتوای مربوط به سن پایین تر و فلش بک به دوران کودکی شان، کمک کند."

وی ادامه داد: " یک اتفاق نظر کلی وجود دارد که مجموعه هری پاتر یک اثر ادبی کلاسیک است. هر نسل جدید از بچه ها این مجموعه را کشف می کنند و بعدش می توانند با شخصیت های داخل هفت کتاب، بزرگ شوند و رشد کنند. شخصیت های رولینگ در طول داستان نه تنها مانند بچه ها بر سن و سالشان اضافه می شود، بلکه نقش هایشان پیچیده تر و تاریک تر می شود – شخصیت های محبوب می میرند – که در حقیقت رشد و کمال خوانندگان رولینگ در میان صفحات کتابهایش منعکس می کند. "

کتابخانه عمومی تورنتو زمانی که کتاب «یادگاران مرگ» منتشر شد، 600 نسخه از آن را خریداری کرد تا برای تقاضای قرض گرفتن در کتابخانه، آنها را نگهداری نماید. حالا بعد از 5 سال، 285 نسخه از آن از ساییدگی ها و پارگی های عمومی جان سالم به در برده است. خانم کوران تخمین می زند که این عنوان کتاب به تنهایی در نسخه جلد کتابخانه ای (هارد کاور) بیش از 35 هزار بار مطالعه شده است. در نخستین عرضه در کتابخانه بیش از 1500 بار کتاب هقتم قرض گرفته شد و امروز هنوز 44 نفر خواننده مشتاقانه در نوبت قرض گرفتن این کتاب هستند.

به خاطر داشته باشید که هری پاتر، آخرین مجموعه کتاب بسیار طولانی در ادبیات کودکان است. هزاران نفر از خوانندگان نسخه های هری پاتر آن کتابخانه قبلا از طریق شش عنوان قبلی این مجموعه با این دنیای جادویی خانم رولینگ آشنایی داشته اند. تعداد صفحات کل این مجموعه به بیش از 4 هزار صفحه می رسد. اگر با 1600 صفحه داستان در مجموعه هفت گانه «سرگذشت نارنیا» اثر سی.اس.لوئیس و با کمی بیش از 1000 صفحه سه گانه «ارباب حلقه ها» اثر جان تالکین مقایسه ای کرد، مقاومت هواداران هری پاتر را در وفادارای به این داستان، می بینید.

آیا هنوز هری پاتر آن چیزی را دارد که موانع ادبیات کلاسیک متعارف را نقض کند ؟ ویلیام کمپ، دانشجوی رشته نگارش حرفه ای در دانشگاه یورک خیلی مطمئن نیست. وی می گوید: " من فکر نمی کنم هری پاتر در میان آثار کلاسیک به عنوان نمادی از یک ادبیات عالی جایگاهی داشته باشد چرا که از دید من صرفا فقط نثر ساده و خالی نمی تواند جا در ادبیات کلاسیک نوجوانان باز کند. من فکر می کنم این فوق العاده ست که خیلی از بچه ها را به مطالعه تشویق می کند اما من فکر می کنم رولینگ با نثر ساده و کسل کننده به بچه ها خیانت کرد. او آنها را به چالش نکشید. "

یسرا رضوان، دانشجویی در دانشگاه مک مستر، به طور مشابه ای می گوید چرا رولینگ در سبک خودش یک نویسنده پیشتاز بوده است: "من فکر می کنم قبل و بعد رولینگ، نویسندگان بزرگ دیگری هم بودند- برجسته ترین آنها تالکین بوده است. رولینگ از همان ایده های یکسان و مشابه ای که تالکین استفاده می کرد بهره گرفت اما آنها را ساده تر و مرتبط تر کرد. داستان را کمی ساده تر کرد تا خوانندگان بتوانند بتوانند با شخصیت ها ارتباط برقرار کنند. "

سادگی نثر ممکن است به سود رولینگ بوده باشد. آنی اسلید، 19 ساله، اولین بار وقتی دختر بچه ای بود هری پاتر را خواند. او در مورد تجربه خواندن این داستان می گوید: " من عاشق داستان شدم. عاشق اسرار آمیزی آن، عاشق ماجراجویانه بودن آن، عاشق به طور خالص جادویی بودنش شدم. ارتباط خیلی تنگاتنگی به داستان تعریف کردن و داستان سرایی داشت. من احساس مطمئنی داشتم که هری پاتر اثر کلاسیک بعدی کودکان است. من اگر ببینم چند سال دیگر همه بچه ها وقتی 12 ساله یا کوچک تر هستند، دارند هری پاتر می خوانند، خیلی شگفت زده نخواهم شد. "

شیوانا سوکنانان، هوادار دو آتشه 16 ساله که اعتقاد دارد مجموعه هری پاتر یک اثر کلاسیک ادبی عالی است، می گوید: " هری پاتر از خودش یک نام آشنای خانگی ساخته است که در آینده ای ،مردم به طور طبیعی آن را به بچه های خودشان می دهند و به آنها می گویند این چیزی بود که مامان وقتی همسن تو بود، می خواند و وقتی که آنرا خواندی، ما می توانیم فیلم آن را با هم ببینیم یا به پارک آن برویم. "

حتی امروزه، کتاب های هری پاتر بسیاری از کودکان را با والدینشان ار طریق پیوند عاطفی مطالعه و خواندن با همدیگر، هم زبان و یکدل کرده است. مادر یکی از هواداران هری پاتر به نام اشلی تامسون، بر حسب علاقه از خاطراتش در موردخواندن مجموعه کتاب های هری پاتر برای پسرش، می گوید: " گاهی من و پسرم در حالیکه در تخت خواب من پیچیده بودیم چندین ماه را با داستان های هری پاتر می گذراندیم و من می خواستم که یک یا دو فصل را با صدای بلند بخوانم. این راه انجام یک کاری با پسرم بود و این مهم بود که بفهمم او چه دوست دارد و داشتن و تجربه کردن چیزی مثل فقط برای ما بود. هردوی ما بارها کتاب های هری پاتر را خوانده ایم و پسرم هنوز هم درباره اینکه من چطور برایش داستان های هری را خوانده ام از من سوال می کند. این چیزی است که هرگز فراموش نخواهم کرد. "

خب، بعد از گذشت 5 سال از پایان داستان، شما در مورد پسری که زنده ماند چی فکر می کنید ؟

-------------------
امیلی کنالی
تورنتو استار