خبرگزاري دانشجويان ايران - تهرانسرويس فرهنگ و هنر - ادبيات:
هري پاتر به خوبي توانسته است تراكم صور جادويي را در خود جذب كند و به اين طريق تخيل را به حيطهي تعلق بكشاند.
دكتر بهمن نامور مطلق ـ دبير فرهنگستان هنر ـ در چهل و چهارمين نشست نقد آثار تخيلي كتاب ماه كودك و نوجوان با عنوان تصاوير الهي و جادويي در ادبيات كودك، با بيان اين مطلب گفت: در هري پاتر، كلاه، چوب، معجون، مهره و غيره كه ميتواند دستمايهي داستاني مستقل جادويي باشد، در يك اثر گرد آمده است.
وي تاكيد كرد: البته از ويژگيهاي كاربرد جادو در هري پاتر اين است كه انسان قصد دارد به وسيلهي اين عنصر مرزهاي زماني و مكاني را بشكند و به قدرت و لذت برسد.
در ادامه اين نشست، دكتر مهرداد احمديان ـ استاد دانشگاه ـ اسطوره را منبعث از جادو دانست و گفت: جادو از قديميترين كنشهاي انساني است و انسان از طريق مناسك جادويي تلاش كرده است روابط اجتماعي خود را در زندگي قبيلهاي سامان دهد.
او با تشريح سير تحولي جادو و چگونگي تبديل شدن آن به اسطوره گفت: در داستانهاي خلقت، خدايان چهرهي انساني ندارند و به شكل يك قدرت در قالب بتها تجسم شدهاند.
همچنين در اين جلسه دكتر اميرعلي نجوميان ـ عضو گروه نشانه شناسي فرهنگستان هنر ـ به تشريح دو مقاله از مايكل ابراين و كميل پگنيا با عناوين “هري پاتر و الحادي سازي كودك“ و “جادوي تصوير كلام و تصويربردار رسانه“ پرداخت و گفت: در مقابل اثري همچون هري پاتر دو ديدگاه متفاوت وجود دارد؛ افرادي كه از هري پاتر به عنوان يك اثر پيشرو در ادبيات كودك ياد ميكنند، اين اثر را تفكربرانگيز و پرورانندهي تخيل كودك ميدانند و آن را پر از ابتكار ميخوانند.
وي تصريح كرد: در مقابل، گروهي معتقدند كه اين اثر در واقع نوعي تصويرسازي جادويي است و حركت ضد مسيح ميباشد و در واقع خلق آن نوعي حركت حساب شده در مقابل مسيحيت است.
به گزارش ايسنا نجوميان با تاكيد بر اعتقاد مسيحيان كاتوليك به عنصر جادو گفت: جادويي كه در مسيحيت از آن ياد ميشود، دانش و قدرت مخفي است كه همواره در خدمت انسان است و در نهايت، مسير كمال را طي ميكند. اما در هري پاتر اين قدرت در خدمت كنترل ديگران است؛ يعني عنصر جادو در اين اثر در خدمت ارتقاء انسان نيست بلكه صرفاð در خدمت غلبه و چيرگي بر رقيب است؛ به عبارتي در اين اثر مرز بين جادوي سياه و جادوي سفيد، مشخص نيست.
اين عضو گروه نشانه شناسي فرهنگستان هنر گفت: در اين اثر بعضاð ارجاعاتي به شيطانگرايي شده است كه از جمله آن برپايي جشن هالويين است؛ يعني جادويي كه در اين اثر مطرح شده انسان را از انسانيت خود خارج و او را به موجودي بدل ميكند كه قصد دارد جاي خدا را بگيرد.
دكتر حسن بلخاري ـ استاد دانشگاه ـ از ديگر سخنرانان اين جلسه تاكيد كرد: در نقد نظري كتاب هري پاتر جادو مطرح است؛ اما بايد ديد رولينگ خالق اين داستان جرات ميكند كه اين شخصيت را در پايان داستانهايش بكشد.
او با بيان اينكه من قامت هنر و جادو در ادبيات غرب را در اسطورهاي به نام هفاتيستوس ميدانم، گفت: سپيدهدم هنر غرب با جادويي شروع ميشود كه اتفاقاð در جهت خير است. به عبارتي سپيده دم غرب، سپيده دم تلفيق هنر، ادبيات جادوست و تفكيك اينها غيرممكن است.
وي با بيان اينكه از ديدگاه فلاسفهي ايراني و اسلامي صور الهي منشأ آفرينشهاي ادبي و خلاقيتهاي هنري هستند، گفت: اين مساله پس از رنسانس در تفكر غربي متحول شده است. غرب پس از رنسانسي از ماهيت صور الهي و اسطورهيي خود دور و تكنيك كاملاð بر محتوا غالب شده است. بنابراين براي بچههاي معاصر جلوههاي سحرآميز هري پاتر بر نتيجهاي كه از اين اثر بايد گرفته شود توفق دارد.
دكتر بلخاري در پايان تصريح كرد: به نظر ميرسد هدف و غايت كه در فلسفهي قدسي و اسطورهيي يكي از جنبههاي اصلي روايت است، به تابعي از تكنيك و تصوير بدل شده است و اين انحرافي است كه در جادوي بشر امروز اتفاق افتاده است.